Japan vs Nederland: de verschillen

Je hoort het al aan onze bedrijfsnaam: Mitsubishi Elevator Europe heeft Japanse roots. Mooi voor ons, want wij mogen zo nu en dan op reis om onze Japanse collega’s te ontmoeten. Wie houdt er niet van echt goede sushi en wagyu beef met een glaasje sake? Wij wel in ieder geval. Uiteindelijk zijn we er om te werken. En in Japan zijn de mensen toch net wat anders dan in Nederland (=understatement). Onze ervaringen zijn te mooi om niet te delen. Daarom: een lijstje met de verschillen tussen Japan en Nederland. Op basis van de meest hilarische momenten die wij in Japan meemaakten.

1. Japanners zijn net wat netter dan Nederlanders

Wat is het eerste dat je doet als je na een vlucht van 14 uur landt? Op naar het toilet. Daar heb je in Japan meteen je eerste magische ervaring te pakken. Ja, de wc’s zijn schoner dan elke andere vliegveldwc die je ooit hebt gezien. Mocht je meteen een billendouche willen nemen, dan kan dat ook. Ben je bang dat de mensen naast je het horen? Dan zet je een muziekje aan. Daarna even opdrogen? Zet de blazer maar aan. En die toiletten heb je dus overal.

Dit is niet de enige plek waar Japanners zo schoon zijn. Je zult op straat echt geen vuilnis zien liggen. Een sigaret op straat uittrappen kan ook niet. Ken je die beelden van Japanners met mondkapjes? Dat doen ze niet alleen om zelf niet ziek te worden – maar juist ook om andere mensen niet aan te steken. Ze zullen dan ook nooit in het openbaar hun neus snuiten.

Eten en drinken doe je in Japan niet en public. Je kunt vrijwel overal wat te drinken kopen bij automaten, net zoals in Nederland. Maar Japanners drinken hun drankje bij de automaat op. Eten is ook in de lift not done. ‘s Ochtends in de lift een croissantje in je mond proppen voor je op kantoor komt, is er dus niet bij.

2. Japanners zijn net wat afstandelijker dan Nederlanders

Wij zijn best wel informeel op kantoor. In onze lunchpauze is er een intense pingpongcompetitie gaande. Om je een beeld te geven: er zijn al diverse pingpongtafels gesneuveld. Daarbij spelen onze technici gewoon tegen de directeur. En ze maken hem keihard in. Voor onze trainees uit Japan is dat nog wel even wennen.

In Japan zijn zakelijke relaties – nou ja, vooral heel zakelijk. Daar kunnen we echt niet in een spijkerbroek naar kantoor komen. Als we een vergadering hebben, kunnen we niet zomaar ergens gaan zitten. De plekken om de tafel worden verdeeld op basis van rang, met de hoogste directeur aan het hoofd, en de jongste personen het dichtst bij de deur. Je mag niet zomaar neerploffen: je wacht netjes tot de gastheer je een teken geeft. Flink hierarchisch dus. Stel je daar zo’n pingpongpartij maar eens bij voor. Lukt niet, toch?

Japanners zijn niet alleen op het werk wat afstandelijker dan wij. Zij noemen dat het principe van de onzichtbare muur. In restaurants en in het openbaar vervoer kijk je elkaar niet aan: je doet net alsof er een muur tussen jou en de andere mensen staat. Wij kennen dat niet – behalve als we in de lift staan. Dan kijkt iedereen van elkaar weg, naar de vloer of naar de muur. Net als in Japan.

3. Japanners zijn net wat vriendelijker dan Nederlanders

Iedereen die weleens in Japan is geweest, weet dit: Japanners zijn super vriendelijk. Een stuk vriendelijker en beleefder dan wij zijn, zouden we willen zeggen. We hebben meegemaakt dat restauranteigenaren een half uur met ons meezochten naar een pinautomaat. Hoe lief is dat?

Nergens valt dit verschil meer op dan in de lift. Ben je in Nederland als eerste in de lift? Dan druk je op de knop voor jouw verdieping, en ga je in een hoek staan. In Japan werkt het heel anders. De eerste die binnenkomt, blijft bij de knoppen staan. Hij drukt voor iedere binnenkomer de knop voor de verdieping in én opent de deuren als iemand eruit gaat. Moet iemand van achterin eruit? Dan is het heel normaal om de lift uit te gaan om plaats te maken. Wij schuiven liever nog iets dichter tegen elkaar aan.

Als je in Kyoto een warenhuis binnenloopt, staan er bij de ingang medewerkers om je te verwelkomen. Zij maken, zonder uitzondering, voor iedere gast een buiging. Maakt dat je ongemakkelijk, omdat je niet weet hoe je moet reageren? Dat hadden wij ook. Geen zorgen. Japanners zullen nooit laten merken dat jij het niet goed doet. Als ze zouden laten merken dat jij je niet goed gedraagt, verlagen ze zich tot jouw niveau. Vriendelijkheid is dus meer dan dat: het is een soort trots.

4. Japanners is net wat beter georganiseerd dan Nederland

In Japan is alles heel goed geregeld. Maar echt. Stel, je loopt in Osaka over straat. Er wordt net een stukje stoep gerepareerd. Een hekje eromheen is genoeg, zou je denken. Maar niet in Japan. Daar staat er vaak een beveiliger naast het hek, die je niet alleen vertelt dat je om het hek heen moeten lopen – maar je ook laat zien hoe.

Japanners zijn heel punctueel. Wat later binnenkomen bij een afspraak? Dat gebeurt echt niet. Ze zijn eigenlijk altijd te vroeg. In het openbaar vervoer zagen we dat nog ietsje beter. Treinen vertrekken bijna zonder uitzondering op tijd. Wanneer dat eens niet zo is – als de trein bijvoorbeeld een halve minuut vertraging heeft – maakt de conducteur zijn excuses.

Het allermooiste voorbeeld van de toporganisatie van Japan is toch wel de manier waarop Japanners rijen vormen. Hoe dat gebeurt, verschilt per situatie. Bij een grote winkel wordt met paaltjes aangegeven hoe je in de rij moet staan. Eigenlijk net als in Nederland. In de metro wordt het lastiger. Daar maak je bij elke deur 2 rijen – en mag eerst de linkerrij en dan de rechterrij naar binnen. Bij de hogesnelheidstrein wacht je achter poortjes. Wanneer die opengaan, is er bij iedere rij een speciale rijbegeleider. Geen grap. Een begeleider voor de rij. Dat is pas organisatie!

5. Japanners gebruiken de lift anders dan Nederlanders

Eigenlijk is het heel gek om in een lift te staan – of je nu in Nederland of in Japan bent. Als je in een lift staat, vervagen alle sociale regels. In een normale situatie ga je natuurlijk nóóit zo dicht tegen elkaar aan staan. En hoogtevrees en claustrofobie komen in alle culturen voor.

Japanners passen hun gedrag in een lift heel erg op elkaar aan, zodat niemand zich buitengesloten voelt. Dat kun je echt zien: ze zullen vaak dezelfde kant op staan of kijken. Ze houden veel meer rekening met elkaar dan Nederlanders. Ze eten of drinken niet in de lift, zijn helemaal stil en zullen nooit zoiets doen als hun neus snuiten.

Eigenlijk is het gedrag van Japanners en Nederlanders in een lift veel meer gelijk dan in andere situaties. We zullen onszelf nooit in een propvolle lift duwen, in een lege lift gaan we in de hoeken staan en we laten eerst mensen de lift uit, voor we erin stappen. Dat is misschien wel het mooie van liften: dat ze – net als Mitsubishi – Japanners en Nederlanders dichter bij elkaar brengen.